8 Quan niệm sai lầm phổ biến về ma túy mà nhiều người vẫn tin là đúng

Nhiều người trong xã hội hiện nay vẫn còn mang những hiểu lầm nghiêm trọng về ma túy và người nghiện ma túy. Những quan niệm sai lệch này không chỉ gây kỳ thị mà còn cản trở nỗ lực phòng, chống và điều trị nghiện ma túy hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra 8 quan niệm sai lầm thường gặp và cung cấp góc nhìn khoa học, khách quan hơn về vấn đề này.

1. "Đã nghiện ma túy là không thể từ bỏ!" – Sai lầm tai hại

Thực tế: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và UNODC, rối loạn sử dụng ma túy hoàn toàn có thể điều trị bằng nhiều biện pháp kết hợp giữa y tế và tâm lý xã hội.
Mục tiêu của điều trị:

• Giảm cơn thèm ma túy và tần suất sử dụng.

• Cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần và khả năng hòa nhập xã hội.

• Ngăn ngừa tái nghiện và các biến chứng nguy hiểm.

2. Cai nghiện và điều trị bằng thuốc thay thế là giống nhau?

Thực tế: Đây là hai phương pháp khác biệt.

• Cai nghiện ma túy: nhằm giúp người nghiện phục hồi toàn diện về sức khỏe và tâm lý, hướng đến từ bỏ hoàn toàn ma túy.

• Điều trị bằng thuốc thay thế (như Methadone, Buprenorphine): giúp giảm cơn thèm ma túy và hỗ trợ ban đầu cho quá trình hồi phục, không phải giải pháp triệt để.

3. Chỉ heroin hoặc thuốc phiện mới gây nghiện?

Thực tế: Quan điểm này đã lỗi thời.
Hiện nay có nhiều loại ma túy tổng hợp như ma túy đá, cần sa tổng hợp (cỏ Mỹ), thuốc lắc… đều có thể gây nghiện nặng.
Mỗi loại gây ra những biểu hiện khác nhau:

• Ma túy thuốc phiện: gây buồn nôn, đau nhức, chảy nước mũi, vã mồ hôi...

• Ma túy tổng hợp: gây trầm cảm, mất ngủ, lo âu, kiệt sức, lệ thuộc tâm lý mạnh...

4. Chỉ cần cắt cơn là hết nghiện?

Thực tế: Cắt cơn chỉ là bước đầu tiên trong quá trình cai nghiện.
Người nghiện còn phải vượt qua cơn thèm nhớ ma túy kéo dài – nguyên nhân chính dẫn đến tái nghiện. Do đó, cần có quá trình điều trị toàn diện, lâu dài và đồng hành từ gia đình, xã hội.

5. Người nghiện là do không muốn từ bỏ?

Thực tế: Đây là quan điểm mang tính kỳ thị và phiến diện.
Theo nghiên cứu của Viện Quốc gia Hoa Kỳ về lạm dụng ma túy (NIDA), ma túy gây tổn thương não bộ, khiến người nghiện mất khả năng kiểm soát hành vi và suy nghĩ.
Nghiện là một căn bệnh mạn tính, tái phát nhiều lần và rất cần điều trị khoa học, không thể chỉ trách người nghiện thiếu ý chí.

6. Cần sa, cỏ Mỹ không gây nghiện?

Thực tế: Hoàn toàn sai!

• Cần sa chứa THC, còn cỏ Mỹ chứa các chất như XLR-11, JWH-018 — đều là chất gây nghiện được quy định trong danh mục cấm tại Việt Nam.

• Sử dụng lặp đi lặp lại gây lệ thuộc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thần kinh, hành vi, cảm xúc, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

7. Có thuốc uống vài lần là cai được ma túy?

Thực tế: Hiện không có loại thuốc nào uống vài lần là có thể bỏ ma túy.
Cai nghiện ma túy cần một quá trình tổng thể:

• Điều trị y tế để hồi phục thể chất.

• Tư vấn tâm lý để kiểm soát hành vi.

• Can thiệp xã hội để tái hòa nhập bền vững.
  Các loại thuốc hiện nay chỉ hỗ trợ giảm triệu chứng trong giai đoạn cắt cơn, không thay thế được điều trị lâu dài.

8. Ma túy đá và ma túy tổng hợp không gây nghiện?

Thực tế: Ma túy đá và các chất tổng hợp đều có khả năng gây nghiện cao.

• Tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây mất kiểm soát hành vi.

• Người sử dụng dễ lệ thuộc về tâm lý – dạng nghiện khó nhận biết nhưng rất khó điều trị.

• Dù không gây triệu chứng cai rõ ràng về thể chất, nhưng vẫn tồn tại sự phụ thuộc nghiêm trọng, lâu dài.

Nhận thức sai lệch về ma túy có thể dẫn đến những hành động nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cá nhân và cộng đồng. Hãy chủ động cập nhật kiến thức khoa học và loại bỏ định kiến, góp phần vào công cuộc phòng, chống ma túy hiệu quả hơn.

VIỆN PSD