Cai nghiện bóng cười – Tưởng dễ, hóa ra khó

Bóng cười (N₂O) vốn được xem là “vô hại”, chỉ mang lại cảm giác vui vẻ tạm thời. Tuy nhiên, khi lệ thuộc vào khí gây hưng phấn này, việc cai nghiện lại không hề đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ.

Bóng cười thực chất là những quả bóng bay được bơm khí N₂O – còn gọi là “khí cười”. Đây là loại khí không màu, không mùi, có vị the mát, vốn được sử dụng trong y khoa để gây tê nhẹ trong các ca tiểu phẫu.

Tuy nhiên, khi được hít trực tiếp để “giải trí”, khí cười tác động lên hệ thần kinh trung ương, kích thích trung khu gây cười của não bộ, khiến người sử dụng rơi vào trạng thái cười vô cớ, hưng phấn, thậm chí xuất hiện ảo giác. Sau đó, người dùng thường cảm thấy mệt mỏi, choáng váng. Đặc biệt, N₂O có thể làm giảm lượng oxy trong não, dẫn đến thiếu oxy cục bộ – gây đột quỵ, hôn mê sâu, thậm chí tử vong nếu sử dụng quá liều.

Bóng cười – “dễ cai” trong cảm nhận ban đầu

So với các chất gây nghiện mạnh như heroin, ma túy đá hay thuốc lắc, bóng cười không tạo lệ thuộc thể chất rõ rệt. Khi ngừng sử dụng, cơ thể người dùng thường không xuất hiện hội chứng cai dữ dội như run rẩy, đau nhức, toát mồ hôi hay tiêu chảy.

Thêm vào đó, N₂O có thời gian bán hủy ngắn, nhanh chóng bị đào thải khỏi cơ thể. Nếu người dùng có quyết tâm dừng, cảm giác thèm khí cười thường giảm đáng kể sau vài ngày. Chính vì vậy, nhiều người cho rằng “cai bóng cười rất dễ”, chỉ cần không dùng là có thể quên.

Nhưng thực tế – “khó cai” hơn tưởng tượng

Điều khiến bóng cười khó cai chính là sự lệ thuộc tâm lý. Cảm giác bay bổng, hưng phấn, mất kiểm soát khiến người dùng liên tục muốn “thêm một lần nữa”.

Môi trường xã hội cũng góp phần duy trì thói quen này. Bóng cười thường xuất hiện trong quán bar, karaoke, tiệc tùng – nơi dễ kích thích hành vi sử dụng trở lại.

Một yếu tố nguy hiểm khác là ảo tưởng vô hại. Nhiều bạn trẻ cho rằng bóng cười “chỉ để vui”, “không phải ma túy”, nên mất cảnh giác. Việc sử dụng kéo dài có thể gây thiếu vitamin B12, tổn thương thần kinh, tê bì chân tay, giảm trí nhớ – những biểu hiện khiến người cai cảm thấy mệt mỏi, chán nản và dễ tái nghiện.

Một bệnh nhân đang điều trị do ngộ độc bóng cười trong cơ sở y tế

Những yếu tố chi phối việc cai nghiện N₂O

• Mức độ sử dụng: Người mới dùng hoặc chỉ dùng thử có thể bỏ dễ dàng. Với người sử dụng hằng ngày, quá trình cai đòi hỏi thời gian và hỗ trợ tâm lý.

• Ý chí cá nhân: Người có quyết tâm thường vượt qua trong 1–2 tuần, nhưng nếu thiếu động lực, việc cai sẽ thất bại nhanh chóng.

• Môi trường xung quanh: Tiếp tục giao du với nhóm bạn thường xuyên sử dụng bóng cười sẽ khiến nguy cơ tái nghiện rất cao.

• Nhận thức xã hội: Do bóng cười chưa nằm trong danh mục các chất ma túy hoặc tiền chất, nhiều người xem nhẹ tác hại, không coi đó là hành vi cần kiểm soát.

Tưởng dễ, nhưng lại không dễ

Cai bóng cười nhìn bề ngoài có vẻ “nhẹ nhàng” vì không có những cơn vật dữ dội như các loại ma túy khác. Thế nhưng, chính sự lệ thuộc tâm lý, thói quen xã hội và nhận thức sai lệch khiến việc từ bỏ N₂O trở nên gian nan.

Để tránh lệ thuộc, điều quan trọng nhất là hiểu rõ tác hại, chủ động tránh xa môi trường sử dụng và thay đổi nhận thức rằng bóng cười không hề vô hại. Cai nghiện N₂O không chỉ là dừng một hành vi nhất thời – mà là quá trình rèn luyện lại ý chí, lối sống và nhận thức của chính người dùng.

Vũ Bên - Viện PSD