Kiến thức pháp luật về phòng, chống ma túy học sinh cần biết: Nhận diện, trách nhiệm và hành động

Ma túy là hiểm họa toàn cầu, tác động tiêu cực đến sức khỏe, nhân cách và tương lai của thế hệ trẻ. Đối với học sinh – những chủ nhân tương lai của đất nước – việc trang bị kiến thức pháp luật về phòng, chống ma túy không chỉ là yêu cầu giáo dục bắt buộc mà còn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bài viết này tổng hợp và phân tích các quy định pháp lý quan trọng từ Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, giúp học sinh, gia đình, nhà trường và cộng đồng hiểu rõ trách nhiệm và cùng chung tay xây dựng môi trường học đường an toàn, không ma túy.

I. Những hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Phòng, chống ma túy năm 2021

Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2022) quy định 12 hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm:

1. Trồng, hướng dẫn trồng cây chứa chất ma túy.

2. Tham gia các hoạt động liên quan đến ma túy trái phép như: sản xuất, mua bán, vận chuyển, lưu trữ, xuất nhập khẩu chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc thú y chứa ma túy…

3. Chiếm đoạt các chất liên quan đến ma túy.

4. Quản lý, sử dụng, cấp phát, lưu giữ ma túy trái quy định; cho phép sử dụng trái phép.

5. Sử dụng, tổ chức sử dụng, cưỡng ép hoặc lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy.

6. Sản xuất, mua bán dụng cụ, phương tiện dùng vào việc sử dụng ma túy trái phép.

7. Chống đối hoạt động kiểm tra, xét nghiệm, cai nghiện hoặc quản lý người nghiện.

8. Trả thù hoặc cản trở người tham gia phòng, chống ma túy.

9. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm pháp luật về ma túy.

10. Hướng dẫn sản xuất, quảng cáo hoặc tiếp thị chất ma túy trái phép.

11. Kỳ thị người nghiện, người đang cai hoặc đã cai nghiện.

12. Các hành vi bị nghiêm cấm khác theo quy định pháp luật.

Việc nhận diện rõ các hành vi bị cấm là điều kiện tiên quyết để mỗi cá nhân, đặc biệt là học sinh, ý thức được ranh giới pháp luật và phòng tránh vi phạm.

II. Trách nhiệm của gia đình và cá nhân trong phòng, chống ma túy

Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên và quan trọng nhất trong việc hình thành nhân cách và đạo đức cho mỗi người. Theo luật định, mỗi cá nhân và hộ gia đình cần:

• Tuyên truyền, giáo dục các thành viên về tác hại của ma túy, nhấn mạnh trách nhiệm tuân thủ pháp luật.

• Tuân thủ quy định về sử dụng thuốc có chứa chất gây nghiện, chất hướng thần, tiền chất...

• Phối hợp với cơ quan chức năng trong công tác phòng, chống tội phạm ma túy và hỗ trợ các hoạt động cai nghiện.

• Cung cấp thông tin kịp thời về các hành vi phạm tội hoặc hiện tượng trồng cây chứa chất ma túy cho cơ quan có thẩm quyền.

III. Vai trò của cơ sở giáo dục trong phòng, chống ma túy

Trường học không chỉ là nơi truyền thụ kiến thức mà còn là môi trường rèn luyện ý thức pháp luật và đạo đức xã hội. Luật quy định trách nhiệm của nhà trường gồm:

1. Tổ chức giáo dục pháp luật và phổ biến kiến thức phòng, chống ma túy trong chương trình học chính khóa và ngoại khóa.

2. Phối hợp với phụ huynh, chính quyền địa phương và tổ chức xã hội trong quản lý, giáo dục và hỗ trợ học sinh.

3. Hợp tác với cơ quan chức năng để tổ chức xét nghiệm ma túy trong cơ thể khi có dấu hiệu nghi vấn nhằm phát hiện sớm, can thiệp kịp thời.

IV. Nghĩa vụ của người sử dụng trái phép chất ma túy

Theo Luật Phòng, chống ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy phải:

• Khai báo trung thực hành vi sử dụng với công an cấp xã nơi cư trú.

• Chấp hành sự quản lý của chính quyền địa phương theo đúng quy định pháp luật.

V. Trách nhiệm quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy

Gia đình, cơ quan, tổ chức và cộng đồng đều có vai trò quan trọng trong công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy:

1. Gia đình:

• Giáo dục, quản lý, ngăn chặn hành vi tái nghiện.

• Thông báo với công an khi phát hiện sử dụng ma túy trái phép.

• Phối hợp đưa người đi xét nghiệm và hỗ trợ quá trình cai nghiện.

2. Cơ quan, tổ chức, cộng đồng:

• Động viên, giáo dục, hỗ trợ người sử dụng ma túy vượt qua mặc cảm, tự giác cai nghiện.

• Hợp tác chặt chẽ với gia đình và cơ quan chức năng trong giám sát, can thiệp.

VI. Quy định về cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi

Luật quy định cụ thể về đối tượng, trách nhiệm và trình tự thủ tục cai nghiện bắt buộc đối với người chưa thành niên:

1. Đối tượng: Người nghiện từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi không tuân thủ cai nghiện tự nguyện, sử dụng lại trong thời gian điều trị hoặc vi phạm quy định khi điều trị bằng thuốc thay thế.

2. Trách nhiệm: Tuân thủ nội quy, tham gia đầy đủ các hoạt động học tập, trị liệu, giáo dục tại cơ sở cai nghiện.

3. Thời hạn: Từ 6 đến 12 tháng.

4. Thẩm quyền: Do Tòa án nhân dân cấp huyện quyết định, không xem là biện pháp xử lý hành chính.

5. Thủ tục: Thực hiện theo hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Kết luận

Việc trang bị kiến thức pháp luật về phòng, chống ma túy cho học sinh không chỉ là trách nhiệm của ngành giáo dục mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – chính quyền – cộng đồng sẽ tạo thành "hàng rào phòng thủ" vững chắc, giúp học sinh nói riêng và thế hệ trẻ nói chung tránh xa hiểm họa ma túy, góp phần xây dựng một xã hội an toàn, phát triển bền vững.