Trị liệu tâm lý – “cánh cửa thứ hai” giúp người nghiện thoát vòng tái nghiện: Mô hình tiên phong từ Viện PSD

Trong bối cảnh tỷ lệ tái nghiện ma túy ở Việt Nam vẫn ở mức cao, một mô hình trị liệu mới dựa trên tâm lý học ứng dụng đang mở ra hướng đi đầy hy vọng. Viện Nghiên cứu & Ứng dụng phòng chống ma túy PSD được coi là đơn vị tiên phong trong điều trị gốc rễ và hỗ trợ lâu dài cho người nghiện – thay vì chỉ “cắt cơn rồi chờ tái”.

Trong nhiều năm, khi nhắc đến cai nghiện ma túy, đa số người dân nghĩ đến việc đưa người nghiện vào trung tâm, cắt cơn, cách ly và hạn chế tiếp xúc với bên ngoài. Tuy nhiên, những con số thực tế lại phơi bày một sự thật: phần lớn người nghiện tái sử dụng sau khi rời cơ sở cai nghiện, có trường hợp tái ngay trong vài ngày, thậm chí vài giờ.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân cốt lõi nằm ở việc phương pháp cai hiện nay chưa điều trị đúng bản chất bệnh – vốn nằm sâu trong tâm lý, thói quen hành vi và sự lệ thuộc não bộ.

Từ thất bại đến bước ngoặt: Câu chuyện một gia đình gần như tuyệt vọng

Một trường hợp điển hình là anh N. (Hà Nội), người nghiện heroin gần 10 năm. Gia đình anh đã tìm đủ cách – từ cai bắt buộc, cai tự nguyện, thuốc thay thế cho đến các phương pháp truyền miệng… nhưng sau mỗi lần “cai thành công”, anh lại tái nghiện.

Người mẹ gầy rộc, người em trai vừa đi học vừa đi làm để đưa anh đến hết cơ sở này tới trung tâm khác. Nhưng tất cả chỉ xoay vòng trong tuyệt vọng.

Bước ngoặt chỉ đến khi họ tiếp cận mô hình trị liệu tâm lý chuyên sâu chống tái nghiện của Viện Nghiên cứu & Ứng dụng phòng chống ma túy PSD. Sau 5,5 tháng điều trị kết hợp phục hồi thể chất – trị liệu tâm lý – theo dõi sau cai, anh N. đã ngừng sử dụng ma túy và giữ vững đến nay hơn 3 năm.

“Đây là lần đầu tiên tôi thấy mẹ cười lại sau gần một thập kỷ”, người em trai chia sẻ.

Phương pháp trị liệu tâm lý chống tái nghiện – Vì sao hiệu quả?

Viện PSD chỉ ra rằng ma túy không chỉ là lệ thuộc cơ thể mà là rối loạn tâm lý – hành vi. Vì vậy, việc chỉ cắt cơn hay nhốt người nghiện không thể mang lại kết quả bền vững.

Phác đồ của PSD gồm ba trụ cột chính:

1. Đánh giá cá nhân hóa

• Đo lường mức độ lệ thuộc

• Tầm soát rối loạn tâm thần & sang chấn

• Phân tích nguyên nhân tâm lý dẫn đến sử dụng ma túy

• Xây dựng hồ sơ trị liệu riêng cho từng người, không điều trị đại trà

2. Trị liệu tâm lý chuyên sâu

Ứng dụng các phương pháp quốc tế như:

• CBT (liệu pháp nhận thức – hành vi)

• DBT (liệu pháp hành vi biện chứng)

• ACT (thúc đẩy chấp nhận & cam kết thay đổi)

• Trị liệu nhóm, trị liệu gia đình

Mục tiêu không chỉ là “bỏ ma túy” mà tái cấu trúc suy nghĩ – hành vi – cảm xúc, giúp người nghiện chủ động chống tái nghiện.

3. Đồng hành sau cai

Đây là yếu tố PSD nhấn mạnh là “quyết định thành công”, bao gồm:

• Theo dõi định kỳ sau cai từ 6 đến 24 tháng

• Hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng, nghề nghiệp

• Tham vấn tâm lý cho gia đình

• Can thiệp sớm khi xuất hiện dấu hiệu tái nghiện

Giảm tái nghiện – giảm gánh nặng xã hội

Thực tế cho thấy, mỗi người tái hòa nhập thành công sẽ:

• Ngăn ngừa phát sinh tệ nạn, tội phạm

• Giảm chi phí xã hội cho xử lý, quản lý người nghiện

• Góp phần bảo đảm an ninh trật tự

• Trả lại nhân lực lao động cho cộng đồng

Vượt lên định kiến – thay đổi tư duy cai nghiện

Mô hình của PSD mang ý nghĩa xã hội lớn ở chỗ: chuyển hướng từ “trừng phạt – cách ly” sang “trị liệu – phục hồi”.

Người nghiện được tiếp cận như một bệnh nhân – không phải tội phạm. Gia đình trở thành một phần của quá trình điều trị. Môi trường trị liệu được xây dựng nhân văn, tôn trọng, bảo mật.

Cách tiếp cận này phù hợp với xu hướng quốc tế về cai nghiện dựa trên khoa học hành vi và mô hình phục hồi toàn diện, được nhiều nước tiên tiến áp dụng.

Viện PSD – đơn vị tiên phong trong lĩnh vực trị liệu tâm lý chống tái nghiện tại Việt Nam

Thế mạnh nổi bật:

• Đội ngũ chuyên gia tâm lý – xã hội – y tế chuyên sâu

• Mô hình điều trị cá thể hóa, dựa trên nghiên cứu khoa học

• Quy trình khép kín từ đánh giá – trị liệu – chăm sóc sau cai

• Hàng nghìn lượt tham vấn & trị liệu cho người nghiện và gia đình

• Đơn vị đào tạo, tập huấn kỹ năng phòng chống ma túy cho cơ quan, doanh nghiệp, địa phương

Hy vọng cho những ai đang tuyệt vọng

Không ít gia đình đã buông xuôi khi người thân tái nghiện nhiều lần. Nhưng điều Viện PSD chứng minh là: tái nghiện không phải thất bại – nó phản ánh một phương pháp chưa đúng.

Với trị liệu tâm lý chuyên sâu, người từng nghiện hoàn toàn có thể:
✓ từ bỏ ma túy bền vững
✓ đi làm, có thu nhập
✓ lập gia đình, hòa nhập cộng đồng
✓ sống như một người bình thường

“Ma túy không phải dấu chấm hết. Điều quan trọng là phải điều trị đúng cách và đúng thời điểm”, đại diện PSD khẳng định.

Kết thúc một hành trình, mở ra một cánh cửa.
Phương pháp trị liệu tâm lý chống tái nghiện của Viện PSD không chỉ giúp người nghiện chiến thắng chính mình, mà còn góp phần giải quyết tận gốc vấn đề ma túy – điều mà cả xã hội đang loay hoay tìm lời giải.

Có những cuộc đời tưởng như mất rồi – nhưng vẫn có thể trở lại. Nếu chúng ta không bỏ cuộc.