Phát huy vai trò các hội, đoàn thể: “Chìa khóa” phòng ngừa ma túy từ cộng đồng

Trong bối cảnh ma túy ngày càng phức tạp với nhiều chất mới, thủ đoạn tinh vi và nguy cơ trẻ hóa, nữ hóa người sử dụng, các hội, đoàn thể đang trở thành lực lượng nòng cốt giúp cộng đồng tự bảo vệ mình trước “cơn bão ma túy”. Từ tuyên truyền, giám sát đến hỗ trợ người sau cai, vai trò của các tổ chức quần chúng được coi là yếu tố quyết định trong phòng chống ma túy bền vững.

Vai trò không thể thay thế của các hội, đoàn thể trong phòng ngừa ma túy

Tình hình ma túy tại Việt Nam đang diễn biến ngày càng phức tạp. Sự xuất hiện của nhiều loại ma túy tổng hợp, ma túy mới cùng phương thức lôi kéo tinh vi khiến công tác phòng ngừa đặt ra yêu cầu phối hợp toàn diện từ Nhà nước đến cộng đồng. Trong đó, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh… giữ vai trò then chốt với lợi thế gần dân, hiểu dân, tiếp cận nhanh và sâu vào đời sống cơ sở.

Từ các buổi sinh hoạt chi hội, họp dân, đến hoạt động truyền thông trực tuyến, hội đoàn thể là lực lượng chủ lực trong việc phổ biến kiến thức về tác hại ma túy, dấu hiệu nhận biết, trách nhiệm pháp lý theo Luật Phòng, chống ma túy. Đặc biệt, việc truyền thông hướng đến các nhóm nguy cơ cao như thanh thiếu niên, lao động tự do, phụ nữ, học sinh – sinh viên giúp hình thành ý thức tự bảo vệ và thái độ kiên quyết nói không với ma túy, tạo “hàng rào phòng vệ” ngay từ sớm.

Hội Cựu chiến binh phường Tam Thanh tuyên truyền chính sách, pháp luật tại hộ dân (Ảnh: Báo Lạng Sơn)

Huy động cộng đồng – tạo sức mạnh đồng thuận xã hội

Thông qua uy tín và mạng lưới rộng khắp, các đoàn thể huy động người dân tham gia phong trào phòng chống ma túy bằng nhiều mô hình hiệu quả:

• “Khu dân cư không có ma túy”, “Dòng họ tự quản”

• “Gia đình 5 không, 3 sạch” của Hội Phụ nữ

• “Thanh niên nói không với ma túy” của Đoàn Thanh niên

• Cựu chiến binh tham gia tự quản địa bàn, giữ gìn an ninh trật tự

Các mô hình này tạo nên sự gắn kết, thống nhất trong cộng đồng – điều mà chính quyền không thể tự làm nếu thiếu sự đồng hành của các tổ chức quần chúng.

Giám sát cơ sở – phát hiện sớm, xử lý sớm

Ngoài tuyên truyền, các hội đoàn thể tham gia giám sát địa bàn thông qua tổ tự quản, tổ dân phố an ninh, câu lạc bộ phòng chống tội phạm… Sự phát hiện kịp thời nguồn tin từ cơ sở giúp hạn chế hình thành tụ điểm mua bán, sử dụng ma túy – giảm gánh nặng cho công an và chính quyền.

Không chỉ tuyên truyền và ngăn chặn, nhiều hội đoàn thể đang đóng vai trò nhân văn quan trọng: hỗ trợ hòa nhập cộng đồng cho người sau cai. Hội phụ nữ, Hội nông dân, Đoàn thanh niên, Cựu chiến binh… tổ chức tư vấn tâm lý, giới thiệu việc làm, hỗ trợ vốn vay, kết nối các mô hình tạo sinh kế. Những hoạt động này giúp người sau cai tái hòa nhập, ổn định cuộc sống, giảm nguy cơ tái nghiện – yếu tố cốt lõi để phòng chống ma túy bền vững.

Với vai trò đại diện nhân dân, các hội đoàn thể đóng góp ý kiến xây dựng luật pháp, giám sát việc thực thi chính sách tại cơ sở, phản ánh các vướng mắc và đề xuất điều chỉnh phù hợp. Điều này đảm bảo chính sách đi vào cuộc sống, hạn chế hình thức và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Một buổi tuyên truyền do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Bàu Đồn - Tây Ninh tổ chức (Ảnh: Trang TTĐT MTTQVN tỉnh Tây Ninh)

Ý nghĩa của việc phát huy vai trò hội, đoàn thể trong phòng chống ma túy

Thông qua truyền thông liên tục và phong trào xã hội rộng khắp, các hội đoàn thể góp phần hình thành chuẩn mực cộng đồng – nơi ma túy bị lên án mạnh mẽ, người dân chủ động phòng ngừa. Khi cộng đồng gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau, nguy cơ rơi vào cô lập – yếu tố dễ dẫn đến sử dụng ma túy – giảm đi đáng kể. Khi người dân chủ động giám sát, phát hiện, tuyên truyền, lực lượng công an – y tế có điều kiện tập trung vào xử lý vụ việc phức tạp, sử dụng hiệu quả nguồn lực.

Các hội đoàn thể là cầu nối hai chiều: từ chính quyền đến người dân và từ người dân phản hồi chính sách. Nhờ đó, công tác phòng chống ma túy được triển khai sát thực tế, tránh áp đặt và đạt hiệu quả cao hơn.

Các hội, đoàn thể nhân dân là lực lượng không thể thay thế trong phòng ngừa ma túy hiện nay. Với khả năng vận động, giám sát, hỗ trợ và lan tỏa giá trị xã hội, họ chính là “lá chắn mềm” nhưng bền vững của cộng đồng. Phát huy vai trò của hội đoàn thể – gắn với tăng cường phối hợp liên ngành, đào tạo kỹ năng và đầu tư nguồn lực – là hướng đi tất yếu để xây dựng một xã hội không ma túy, an toàn và nhân văn.

Ths. Vũ Bền