Tác hại khôn lường của thuốc lá điện tử

Hiện nay, có rất nhiều quảng cáo được đưa ra gây hiểu nhầm rằng thuốc lá thế hệ mới, cụ thể là thuốc lá điện tử ít độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống, thậm chí có thể được sử dụng như một phương pháp giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, trên thực tế, nó không những có tác hại như thuốc lá truyền thống mà còn có nguy cơ gây tác động xấu tới xã hội, môi trường như có thể gây cháy nổ, tai nạn cho người sử dụng do dụng cụ hút không bảo đảm an toàn, hoặc ngộ độc do sử dụng nguyên liệu kém chất lượng.

Nhiều công trình nghiên cứu khoa học cho thấy thuốc lá điện tử có ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sức khỏe con người, thậm chí có trường hợp dẫn đến tử vong. Cấu tạo của thuốc lá điện tử gồm pin lithium, công tắc kích hoạt làm nóng tinh dầu, bộ vi xử lý, bình chứa tinh dầu, bộ phận đốt tinh dầu và cuối cùng là tẩu thuốc. Tuy nhiên, đó chỉ là thiết kế phần cứng. Phần quan trọng nhất của mỗi điếu thuốc lá điện tử là tinh dầu chứa các chất nicotine, propylene glycol, glycerine, các hương liệu vị bạc hà, anh đào, sôcôla, cà phê… Những chất này gây ra những hệ lụy khôn lường cho sức khỏe người dùng. Các chất formaldehyde, benzene, nitrosamines hay acetaldehyde… đều là những chất gây ung thư trực tiếp khi xâm nhập cơ thể người.

Thuốc lá điện tử đưa một lượng nicotine (được hấp thu qua phổi vào máu) vào cơ thể. Ngoài việc là một loại thuốc gây nghiện cao, nicotine trở nên rất độc hại khi sử dụng với nồng độ cao. Trên thế giới đã có trường hợp tử vong khi chất lỏng nicotine trong thuốc lá điện tử hấp thu qua da. Nicotine ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, làm tăng huyết áp và nhịp tim. Lượng nicotine càng lớn thì huyết áp và nhịp tim càng cao. Điều này có thể gây loạn nhịp tim. Trong một số trường hợp hiếm gặp, đặc biệt là khi dùng liều lượng lớn nicotine, loạn nhịp tim có thể gây suy tim và tử vong.

Đáng nói là học sinh, sinh viên sử dụng các loại thuốc lá điện tử.  Theo quy định hiện hành, Việt Nam không cho cấp phép nhập thuốc lá điện tử, do đó, tất cả các loại thuốc lá điện tử trên thị trường đều là hàng nhập lậu. Người dùng không thể kiểm soát được chất lượng cũng như những thành phần bên trong thuốc lá điện tử, điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử. Trên thực tế, đã có nhiều trường hợp học sinh, sinh viên bị ngộ độc vì thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử có tác hại khôn lường. Tuy vậy, người dùng lại dễ dàng mua được thuốc lá điện tử, ngay ở các cửa hàng bày bán công khai và trên các sàn thương mại điện tử. Ngày 28/6/2023 vừa qua, tại Chi nhánh Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM, Đội QLTT số 6 đã thực hiện việc giám sát tiêu hủy tang vật là 400 cái máy hút tinh dầu (thuốc lá điện tử), có tổng giá trị là 48 triệu đồng. Đây là tang vật vi phạm tại một hộ kinh doanh trên địa bàn phường 6, quận 4.

Bộ Y tế cũng ước tính số người hiện đang hút thuốc lá tại Việt Nam khoảng 15,4 triệu người. Một khảo sát điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh thành vào năm 2020 của cơ quan này cũng chỉ ra rằng tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng tới 18 lần. Do đó, việc đưa ra quy định về quản lý các loại thuốc lá thế hệ mới là điều cấp bách, cần sớm được triển khai thực hiện. Theo Bộ Công thương, cơ quan này sẽ trình Chính phủ Nghị định sửa đổi Nghị định 67 về quản lý thuốc lá để trước mắt đưa thuốc lá làm nóng vào quản lý. Như vậy, thuốc lá điện tử vẫn chưa được đề cập đến.

Nhìn chung, người dùng thuốc lá thế hệ mới đang có xu hướng tăng, kéo theo đó là nguy cơ gia tăng, khó kiểm soát tình trạng nhập lậu do một bộ phận người sử dụng còn chưa có hiểu biết đầy đủ, chính xác về sản phẩm.

Vì vậy, cần nhanh chóng có một khung pháp lý toàn diện để giải quyết những bất cập này. Việc quản lý đồng thời thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử sẽ giúp người dùng có cơ hội tiếp cận với các sản phẩm an toàn, tránh các rủi ro gây ra bởi đối tượng kinh doanh bất hợp pháp.

Đồng thời, các tổ chức, bộ, ngành có cơ sở pháp lý cũng như thông tin chính xác nhằm tăng cường các chương trình nâng cao nhận thức cho cộng đồng về thuốc lá thế hệ mới và có chế tài xử lý các trường hợp vi phạm.

H.V