Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi) 2025 – Những điểm mới người dân cần biết

Quốc hội Việt Nam chính thức thông qua Luật Phòng, chống ma tuý sửa đổi với nhiều điểm mới quan trọng nhằm tăng cường hiệu quả phòng ngừa, điều trị và quản lý sau cai nghiện. Dưới đây là các nội dung nổi bật được giải thích dễ hiểu cho người dân. 

Ngày 10/12/2025, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Phòng, chống ma tuý sửa đổi, với 440/444 đại biểu tán thành, chiếm hơn 93% tổng số đại biểu có mặt. Luật mới gồm 8 chương, 56 điều, trong đó bổ sung mới 11 điều, sửa đổi, bổ sung 38 điều, bãi bỏ 10 điều và giữ nguyên 7 điều so với luật trước đây. Luật có hiệu lực thi hành từ 01/7/2026.

Việc sửa đổi nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho công tác phòng chống ma tuý trong bối cảnh tình hình tội phạm ma tuý tiếp tục diễn biến phức tạp, thủ đoạn tinh vi và ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội. Luật cũng làm rõ hơn vai trò của Nhà nước, cộng đồng và người dân trong phòng chống ma tuý.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang trình bày Báo cáo tiếp thu giải trình và hoàn thiện dự thảo Luật phòng, chống ma túy (sửa đổi)

Quy định mới về cai nghiện và quản lý sau cai nghiện

Luật sửa đổi tiếp tục giữ nguyên quy định về cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, nhưng mở rộng lựa chọn đưa đến cơ sở cai nghiện công lập ngoài trường giáo dưỡng nếu phù hợp điều kiện và quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Việc này nhằm đảm bảo quyền lợi, giáo dục văn hoá và tái hoà nhập cho người dưới 18 tuổi.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung quy định về giám sát bằng thiết bị điện tử đối với người sau cai nghiện ma tuý. Luật giao Chính phủ quy định chi tiết về nhóm đối tượng, thiết bị áp dụng, điều kiện, thời hạn và xử lý vi phạm khi áp dụng biện pháp này. Mục tiêu là tăng cường quản lý, ngăn ngừa tái nghiện ngay tại cộng đồng.

Luật mới quy định rõ hơn về thời hạn cai nghiện, quản lý sau cai nghiện và các hành vi vi phạm pháp luật trong giai đoạn này, nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho chính quyền và cơ quan chức năng khi thực hiện các biện pháp cai nghiện.

Tăng cường kiểm soát các hoạt động liên quan đến ma túy

Luật sửa đổi bổ sung các quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma tuý như sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu, vận chuyển các chất ma túy phục vụ y tế và khoa học. Điều này không chỉ bảo đảm an ninh xã hội mà còn tạo cơ chế pháp lý rõ ràng giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định, phát triển kinh tế đúng pháp luật.

Luật cũng điều chỉnh lại trách nhiệm quản lý Nhà nước tại các cấp, bao gồm quyền hạn của lực lượng công an, chính quyền địa phương trong kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật về ma túy.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Xử lý hành vi sử dụng và tái phạm

Một trong những điểm sửa đổi quan trọng là việc xác định và làm rõ hơn các hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trong các giai đoạn khác nhau như:

• Trong thời gian cai nghiện hoặc điều trị nghiện;

• Trong thời gian quản lý sau cai nghiện;

• Trong thời hạn 2 năm kể từ khi kết thúc các chế độ quản lý theo quy định.

Theo quy định pháp luật hình sự đang được áp dụng, các hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trong những thời hạn nêu trên có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù nghiêm khắc hơn nhằm tăng tính răn đe, góp phần ngăn ngừa tái nghiện.

Thúc đẩy điều trị và tái hòa nhập

Luật mới nhấn mạnh việc tạo điều kiện thuận lợi cho người nghiện ma túy tham gia điều trị, cai nghiện tự nguyện và tái hòa nhập cộng đồng. Các cơ chế hỗ trợ này thể hiện quan điểm tiếp cận nhân văn và khoa học đối với người nghiện, giúp họ có cơ hội điều trị hiệu quả, tái hoà nhập xã hội, giảm nguy cơ tái nghiện và phòng ngừa tội phạm.

Đồng bộ với pháp luật hiện hành

Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi được xây dựng nhằm đồng bộ với Hiến pháp sửa đổi năm 2025 và các đạo luật khác liên quan, như Bộ luật Hình sự, Luật Tố tụng hình sự và các văn bản pháp luật chuyên ngành khác. Việc này đảm bảo tính thống nhất, nhất quán trong hệ thống pháp luật, giúp cơ quan thi hành pháp luật, tòa án và người dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ khi tham gia phòng chống, tố giác và tố tụng các hành vi phạm tội liên quan đến ma túy.

Tăng cường vai trò cộng đồng và giáo dục

Luật sửa đổi cũng nhấn mạnh vai trò của giáo dục, tuyên truyền phòng chống ma túy trong cộng đồng, nhất là đối với thanh thiếu niên – nhóm tuổi dễ bị tổn thương. Các chiến lược tuyên truyền, phối hợp giữa chính quyền, ngành giáo dục và tổ chức xã hội sẽ được đề cao để nâng cao nhận thức phòng chống ma túy từ gốc.

Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi) năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống ma túy tại Việt Nam. Với nhiều quy định mới về cai nghiện, quản lý sau cai nghiện, kiểm soát hoạt động liên quan đến ma túy và tăng cường biện pháp giám sát, Luật hứa hẹn sẽ góp phần hiệu quả trong chiến lược quốc gia phòng chống ma túy thời gian tới. Người dân cần nắm rõ các điểm mới để hiểu đúng quyền lợi, trách nhiệm của mình cũng như phối hợp với cơ quan chức năng trong bảo vệ cộng đồng an toàn, lành mạnh.