TÌM LỜI GIẢI CHO BÀI TOÁN: LÀM SAO ĐỂ ĐỂ NGƯỜI NGHIỆN BIẾT CÁCH TỰ GIÚP MÌNH?

Một trong những yếu tố cơ bản để giúp những người cai nghiện phục hồi, chống tái nghiện bền vững là được hỗ trợ việc làm, tạo điều kiện thuận lợi giúp họ tái hòa nhập cộng đồng. Viện PSD với mục tiêu xây dựng mô hình phục hồi, điều trị nghiện khép kín (đặc biệt là trong giai đoạn đồng hành, hỗ trợ sau trị liệu tâm lý) đã và đang nỗ lực thiết lập mạng lưới doanh nghiệp xã hội tham gia để có thể hỗ trợ học viên được nhiều hơn, hiệu quả hơn.

Khó khăn sau cai của người nghiện ma túy

Ở Việt Nam, cai nghiện ma túy chia làm 2 giai đoạn chính, đó là: Cai nghiện và quản lý sau cai, tương ứng với các khoảng thời gian là 2 năm và 5 năm. Khi đã hoàn thành chương trình cai nghiện, người sau cai nghiện cần tiếp tục được quản lý lâu dài trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng. Trong giai đoạn này, người cai nghiện ma túy thường gặp rất nhiều khó khăn và nếu không được giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời thì họ sẽ rất dễ buông xuôi, đồng thời sẽ tái sử dụng ma túy.

Có thể kể đến những khó khăn trong công tác cai nghiện như về tâm lý, tình cảm, người mắc nghiện thường cảm thấy bị xa lánh, kỳ thị và phân biệt đối xử. Trong quá trình sử dụng ma túy, họ gặp phải những hành vi gây ra ức chế, lo ngại cho cộng đồng. Vì vậy, nói đến người sử dụng ma túy là nói đến thiệt hại, bệnh tật, căng thẳng, lo âu… Đó cũng là lý do, người sử dụng ma túy bị xã hội xa lánh là không tránh khỏi.

Tiếp đó là khó khăn trong giao tiếp xã hội. Quá trình nghiện, người nghiện chỉ tập trung đối phó với vấn đề sử dụng ma túy của mình, dành thời gian để kiếm tiền mua và sử dụng ma túy, cuộc sống chỉ cần ma túy, không cần giao tiếp, không cần quan hệ xã hội, chỉ cần quan hệ với nhóm nghiện là đủ, không cần tư duy. Quy trình này lặp đi lặp lại và kéo dài ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác dẫn đến phần "xã hội" (khả năng giao tiếp, tương tác xã hội) của người nghiện dần dần bị mai một. Người nghiện tự mình tách dần và cô lập khỏi đời sống xã hội và cộng đồng.

Ngoài ra, họ gặp những vấn đề về sức khỏe, bởi việc sử dụng ma túy, ngoài sự suy nhược cơ thể do bản thân người nghiện thiếu nhu cầu dinh dưỡng, hành vi sử dụng ma túy thường đi kèm với những hành vi nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như lao, viêm gan siêu vi B, C, bệnh lây truyền qua đường tình dục và đặc biệt là HIV/AIDS. Những người sau cai chẳng may mắc bệnh sẽ gặp khó khăn nhiều hơn trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng.

Nhắc tới khó khăn về nghề nghiệp, việc làm và ổn định cuộc sống, kết quả điều tra, khảo sát cho thấy, phần lớn người sử dụng ma túy có trình độ văn hóa thường là thấp, kỹ năng nghề nghiệp, việc làm - nhất là việc làm đòi hỏi có sự khéo léo, kỹ thuật cao và tính kiên trì - rất hạn chế. Vì vậy, người sau cai rất khó kiếm được việc làm để ổn định cuộc sống.
Người tái hòa nhập cộng đồng cần được hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm (phù hợp với khả năng và điều kiện thực tế) để ổn định cuộc sống, giảm thời gian "nhàn cư vi bất thiện", dễ dẫn đến sử dụng lại ma túy; hỗ trợ các dịch vụ y tế đối với những người gặp khó khăn hoặc có "vấn đề" về sức khỏe.

Giúp người nghiện để người nghiện biết cách tự giúp mình

Học viên sau khi cai nghiện và có tình trạng tâm lý ổn định sẽ tiếp tục chuyển sang giai đoạn đồng hành, hỗ trợ. Đây là bước mang tính quyết định trong quá trình chống tái nghiện bền vững. Trong thời gian này, học viên tiếp tục nhận được hỗ trợ của Viện PSD thông qua hình thức dạy nghề, giới thiệu việc làm, giúp học viên ổn định cuộc sống tái hòa nhập cồng đồng. Đây là điểm then chốt với phương châm "Giúp người nghiện để người nghiện biết cách tự giúp mình".

Học viên hoàn thành quy trình trị liệu, đảm bảo HV đủ khả năng và kỹ năng để chủ động giải quyết những vấn đề của bản thân, định hình lối sống lành mạnh, thiết lập những mối quan hệ mới, tái hòa nhập môi trường công việc và tránh xa khỏi ma túy. Cụ thể:

Khi tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các tác nhân bên ngoài kích thích ham muốn sử dụng ma túy, HV không còn căng thẳng thể chất (run, cơ thể nóng lạnh thất thường, nổi da gà…) hoặc căng thẳng tâm lý (xuất hiện cơn thèm nhớ ma túy)
Đồng thời, HV tiếp tục được hỗ trợ nếu gặp khó khăn trong quá trình kiểm soát cảm xúc. Những cảm xúc đã từng khiến học viên xuất hiện ham muốn SDMT: Bị xúc phạm, phật ý, cảm giác có lỗi, cảm giác xấu hổ, sợ không thành công… và những vấn đề khác trong cuộc sống mà HV nhận thấy bản thân cần trợ giúp
HV được tiếp tục được hỗ trợ những kỹ năng đối phó với những tình huống nguy cơ trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng.

Đối với những học viên có nhu cầu việc làm, HV được giới thiệu về các tổ chức doanh nghiệp đang hoạt động trực thuộc Viện PSD để được định hướng lựa chọn công việc phù hợp, được đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm.

Đồng thời tham gia vào CLB Người cai nghiện thành công Viện PSD, nhằm giúp HV bước vào chương trình đồng hành một cách dễ dàng, bài bản, cũng tạo cơ hội để học viên có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm cai nghiện thành công với các CLB cai nghiện thành công trong cả nước, giới thiệu thành viên tham gia mạng lưới người cai nghiện thành công Việt Nam.

Thành viên trong CLB cũng có cơ hội tham gia công tác tuyên truyền PCMT với vai trò cộng tác viên, diễn giả trong những chương trình truyền thông của PSD.

Kết thúc quy trình cai nghiện bằng phương pháp đặc biệt, Viện PSD luôn mong muốn rằng mỗi học viên sẽ tự tin tái hòa nhập cộng đồng, trở lại với 1 tâm thế ổn định, tránh xa ma túy, giúp đỡ những người có hoàn cảnh giống học viên.

Truyền thông PSD