Giải pháp truyền thông phòng, chống ma túy: Hiệu quả từ thông điệp đến hành động cộng đồng

Trong bối cảnh ma túy tiếp tục là hiểm họa toàn cầu, truyền thông giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và củng cố “lá chắn” xã hội. Từ thực tiễn nghiên cứu và triển khai nhiều mô hình, Viện PSD đề xuất hệ thống giải pháp truyền thông đồng bộ, gắn kết giữa thông điệp, hình thức sáng tạo, đa kênh và sự tham gia của cộng đồng.

Xây dựng thông điệp rõ ràng, tích cực và cá nhân hóa

Một chiến dịch truyền thông hiệu quả cần thông điệp ngắn gọn, dễ nhớ, tập trung vào tác hại thực sự của ma túy về sức khỏe, tâm lý, gia đình và xã hội. Tuy nhiên, thay vì chỉ gây sợ hãi, thông điệp nên hướng tới giá trị tích cực: khuyến khích lối sống lành mạnh, truyền cảm hứng cho giới trẻ. Việc cá nhân hóa thông điệp theo từng nhóm đối tượng – học sinh, sinh viên, phụ huynh, người lao động – cũng giúp gia tăng tính thuyết phục, nhất là khi gắn liền với nhân vật, câu chuyện có thật.

Đa dạng hóa kênh truyền thông

Truyền thông phòng, chống ma túy không thể giới hạn trong một kênh duy nhất. Sự kết hợp linh hoạt giữa mạng xã hội, website, podcast, cùng báo chí, truyền hình, pano, áp phích… và các hoạt động trực tiếp như tọa đàm, tập huấn, mô hình “Câu lạc bộ thanh niên không ma túy” sẽ tạo nên sức lan tỏa rộng khắp. Trong kỷ nguyên số, thách thức lớn là chọn lọc và định hướng thông tin hữu ích giữa “biển dữ liệu” trên không gian mạng.

Sáng tạo hình thức truyền thông

Để thu hút công chúng, đặc biệt là giới trẻ, cần ứng dụng những hình thức sáng tạo: infographic, clip hoạt hình, phim ngắn; kể chuyện qua nhân chứng sống – người đã từng nghiện và vượt qua; hoặc game hóa thông điệp thông qua các cuộc thi viết, vlog, âm nhạc, hội họa. Đây là cách tiếp cận gần gũi, dễ đồng cảm và tạo động lực thay đổi hành vi.

Viện PSD triển khai mô hình truyền thông có giáo cụ trực quan, sinh động trong đào tạo, truyền thông PCMT

Tăng cường giáo dục trong trường học

Trường học là môi trường quan trọng để hình thành “kháng thể xã hội” với ma túy. Việc đưa nội dung phòng, chống ma túy vào chương trình ngoại khóa thường xuyên, tổ chức tập huấn kỹ năng sống, mời chuyên gia – công an – bác sĩ chia sẻ thực tế sẽ giúp học sinh, sinh viên có kiến thức, kỹ năng từ chối và khả năng tự bảo vệ bản thân.

Phát huy vai trò gia đình, cộng đồng và doanh nghiệp

Gia đình là “pháo đài” đầu tiên trong phòng, chống ma túy. Khi cha mẹ được trang bị kiến thức và kịp thời phát hiện dấu hiệu, họ có thể hỗ trợ con em cai nghiện và phòng tái nghiện hiệu quả. Ở cấp cộng đồng, các mô hình “khu phố, thôn bản không ma túy” cùng sự tham gia của các tổ chức đoàn thể sẽ tạo nên mạng lưới giám sát xã hội rộng khắp. Doanh nghiệp cũng cần lồng ghép tuyên truyền trong môi trường làm việc, đặc biệt ở lĩnh vực có nguy cơ cao, nhằm thực hiện trách nhiệm xã hội của mình.

Giám sát, đo lường và duy trì bền vững

Hiệu quả truyền thông cần được đo lường thường xuyên thông qua khảo sát kiến thức, thái độ, hành vi của người dân. Hình thức truyền thông cũng phải liên tục cập nhật theo xu hướng mới của mạng xã hội để tránh nhàm chán. Đặc biệt, truyền thông cần gắn với chính sách hỗ trợ cai nghiện, tạo việc làm và hòa nhập cộng đồng, góp phần giảm “cầu” ma túy một cách căn cơ.

Một chiến lược truyền thông phòng, chống ma túy hiệu quả phải đảm bảo 5 yếu tố: thông điệp đúng – hình thức sáng tạo – phủ rộng đa kênh – gắn kết cộng đồng – duy trì bền vững. Đây không chỉ là giải pháp truyền thông, mà còn là con đường xây dựng một xã hội khỏe mạnh, không ma túy.