Cần kiểm soát thuốc lá thế hệ mới

Việc mua bán mất kiểm soát, nhất là chất lượng sản phẩm do có thể được trà trộn các chất độc hại, thậm chí có thể là ma túy… đang tạo gánh nặng cho các cơ quan quản lý, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, nhất là giới trẻ đang ngày càng tiếp cận và sử dụng nhiều thuốc lá thế hệ mới.

Hiện nay, thuốc lá thế hệ mới vẫn được bày bán công khai, người dùng dễ dàng tiếp cận, sử dụng và đa phần là sản phẩm xách tay, nhập lậu, không được quản lý về chất lượng, nguồn gốc. Tuy nhiên,  thuốc lá thế hệ mới chưa được phép lưu hành. Vì vậy, mua bán và quảng cáo các sản phẩm này đều là vi phạm quy định của pháp luật.

Thuốc lá thế hệ mới có hai dạng điển hình là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Thành phần chính trong thuốc lá điện tử là chất nicotine. Thuốc lá điện tử còn có các chất glycerin, propylene glycol và hương liệu để tạo mùi hấp dẫn. Propylene glycol có thể tạo thành propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Glycerin gốc thực vật khi được đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, gây kích ứng đường hô hấp trên.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá nung nóng tạo ra dạng khói có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường. Nicotine có thể ảnh hưởng sự phát triển não bộ ở lứa tuổi thanh thiếu niên và thậm chí gây tổn thương bào thai (dẫn đến cân nặng sơ sinh thấp, tăng nguy cơ đẻ non và nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh). Khói thuốc lá thế hệ mới làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… ở người sử dụng chúng.

Với những tác hại đó, cần có biện pháp và quy định chặt chẽ về quản lý, quy định như tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, quy chuẩn sản xuất, nhập khẩu, quy định về thu thuế, quy định về nguyên tắc kinh doanh có trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà cung cấp. Thực tế, dù các sản phẩm thuốc lá mới chưa được cấp phép kinh doanh tại Việt Nam, nhưng vẫn được bày bán tràn lan trên thị trường chợ đen và trở nên phổ biến trong cộng đồng mạng xã hội. Việc buôn bán mất kiểm soát, trà trộn các chất độc hại, ma túy vào sản phẩm nhằm dụ dỗ giới trẻ… đang để lại cho xã hội nhiều lo ngại, nhất là khi giới trẻ chịu tác động trực tiếp.

Các cơ quan chức năng cần có biện pháp và quy định chặt chẽ để quản lý thuốc lá thế hệ mới. Chẳng hạn như tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, quy chuẩn sản xuất, nhập khẩu, quy định về thu thuế, người bán, người mua cũng như quy định về nguyên tắc kinh doanh có trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà cung cấp. 

Nhiều chuyên gia cũng khẳng định tầm quan trọng của cơ quan quản lý trong việc kiểm soát toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới trên thị trường. Hiện nay chưa có sản phẩm thuốc lá nào là không độc hại, thì phải có các chính sách để quản lý. Thứ nhất là chính sách bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Thứ hai là chính sách bảo vệ giới trẻ. Thứ ba là chính sách quản lý hàng hóa. Thứ tư là chính sách về đối ngoại, phải thực hiện những cam kết về nhân quyền, về môi trường theo luật pháp quốc tế mà Việt Nam đã ký kết.

Hiện nay, cần quan tâm việc đưa các sản phẩm thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử chịu chế tài của pháp luật, không đặt lợi ích kinh tế, nguồn thu của Nhà nước làm trọng tâm. Thay vào đó, mục tiêu chính là để kiềm chế sự lan rộng các sản phẩm này bằng hàng rào pháp lý trên cơ sở bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

H.V/Tổng hợp