Châu Âu với công tác phòng ngừa lạm dụng ma túy

Bài 2: Diễn đàn của Thanh niên, sử dụng công nghệ bưu chính, viễn thông trong phòng, chống lạm dụng ma túy. Alexey Portnow, Biên tập viên y tế (Hồng Minh trích lược)

Bài 2: Diễn đàn của Thanh niên, sử dụng công nghệ bưu chính, viễn thông trong phòng, chống lạm dụng ma túy

Trong số các chiến thuật hiệu quả, bao gồm việc tổ chức diễn đàn thanh thiếu niên tại châu Âu để ngăn ngừa nghiện ma túy của nhóm Pompidou của Liên đoàn Châu Âu. Trong phạm vi của việc phòng ngừa lạm dụng ma túy và chất gây nghiện, nhóm Pompidou thuộc Hội đồng Syropa đã tổ chức “Diễn đàn Tư vấn về phòng, chống ma túy lần thứ 01 tại Châu Âu” tổ chức vào tháng 10 năm 2004 tại Yekaterinburg. Hơn 70 thanh niên và 100 chuyên gia, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ma túy từ các nước châu Âu và Mỹ đã tham dự sự kiện này.

Mục tiêu chính của diễn đàn là việc xây dựng cuộc đối thoại mở, bí mật, giữa những người trẻ tuổi, tham gia chương trình PCMT, và các chuyên gia, nhà học thuật, nhà tâm lý học, nhà nghiên cứu về ma túy và các chất kích thích, gây nghiện. Những người tham gia đã trao đổi quan điểm, nêu ra các ý kiến và chia sẻ kiến thức về các vấn đề thời sự trong công tác phòng, chống, và xác định tác hại của việc nghiện rượu, sử dụng/nghiện ma túy bất hợp pháp, bao gồm cần sa, thuốc lá, cùng các nhóm chất gây nghiện khác.

Nội dung của diễn đàn không theo các khuôn mẫu truyền thống, như các báo cáo và câu hỏi có sẵn, mà dưới hình thức cuộc trao đổi, chia sẻ giữa thanh, thiếu niên với nhau và với các chuyên gia, người lớn tuổi. Cùng với sự dẫn dắt của chuyên gia, thanh, thiếu niên tham gia với tư cách là người hỗ trợ, tổng kết các buổi họp mặt.

Nhiệm vụ chính của buổi họp mặt là để các khán giả trẻ thẳng thắn thảo luận các nội dung khác nhau về vấn đề tác hại khi sử dụng các chất kích thích và ngăn ngừa hiện tượng này. Sau những phút ngại ngùng thời gian đầu trôi qua, các thanh thiếu niên đã bắt đầu tích cực nói chuyện, và đặt câu hỏi. Một số thanh thiếu niên tỏ thái độ khá tiêu cực đối với quan điểm của người lớn tuổi. Một số tin tưởng về những chia sẻ của người lớn về tác hại của ma túy với sức khỏe và mong muốn được tìm hiểu thêm. Một số thanh thiếu niên khác cho rằng họ bị áp đặt vào khuôn mẫu, lối sống, hành vi như mong muốn của người lớn, chỉ được làm những điều người lớn cho phép. Một số thanh niên khác tin tưởng rằng bản thân họ hoàn toàn có thể tự giải quyết vấn đề nghiện ma túy mà không cần sự giúp đỡ từ người lớn.

Qua các buổi thảo luận, có thể nhận thấy những người trẻ tuổi am hiểu và có kiến thức tốt về việc sử dụng ma túy tổng hợp. Họ nêu ra những vấn đề phức tạp như hợp pháp hóa các loại ma túy, vai trò, trách nhiệm của gia đình đối với con cái trong công tác dự phòng, chống sử dụng ma túy, các chất gây nghiện. Giới trẻ cũng thể hiện sự hiểu biết chính xác về vấn đề sử dụng ma túy tổng hợp nói chung và công tác phòng ngừa sử dụng ma túy, các chất kích thích, gây nghiện nói riêng. Đồng thời, thanh niên tích cực chia sẻ đa dạng về chương trình và kế hoạch hành động đang triển khai.

Nhiều quốc gia Châu Âu nhận thấy một trong những cách tiếp cận nâng cao hiệu quả của các chương trình phòng ngừa sử dụng ma túy là sử dụng các công nghệ bưu chính, viễn thông. Các công cụ này có thể giúp đạt được sự tự do và linh hoạt, khắc phục được hạn chế trong thế giới thực. Ưu điểm chính của việc áp dụng các công nghệ này là không cần kết nối trực tiếp, phụ thuộc thời gian, không gian hay địa điểm cụ thể. Bắt đầu từ sự ra đời của những chiếc điện thoại và các bản fax, sau đó, sự xuất hiện của e-mail đánh dấu mốc quan trọng, tiếp tục cho quá trình phát triển này. Nhờ việc sử dụng công nghệ bưu chính, viễn thông, các công cụ hiệu quả hơn được tạo ra để xây dựng và phân tích các quy trình phức tạp hơn, làm tăng năng suất lao động. Internet, dịch vụ điện thoại di động, hội nghị, truyền hình, trò chơi trực tuyến, các trang web ngày càng phát được sử dụng rộng rãi, phát huy tính hiệu quả trong công tác phòng ngừa lạm dụng ma túy và các chất kích thích gây nghiện. Từ đó, những công cụ này đang mở rộng cơ hội, tạo điều kiện đối thoại, tương tác giữa người với người. Đồng thời, đảm bảo tính bảo mật cho người dùng ẩn danh khi họ mong muốn tìm kiếm sự giúp đỡ, rút ngắn khoảng cách, tâm lý e ngại đám đông.

Những người trẻ tuổi là đối tượng dễ thích nghi với việc sử dụng công nghệ, vì họ thích đổi mới, khám phá và có xu hướng tiếp cận nhanh với thay đổi, không thích các cách tiếp cận đã cũ. So với người lớn tuổi, công nghệ thông tin chính là điểm mạnh, và tính ưu việt của thanh thiếu niên, công nghệ mới có tính thu hút với những người trẻ tuổi nên cần thiết phải được áp dụng trong công tác phòng ngừa lạm dụng ma túy và chất gây nghiện. Việc truyền thông trực tiếp "mặt đối mặt" là một yếu tố không thể thiếu trong công việc. Tuy nhiên, thực tế, mọi người có xu hướng muốn tự điều chỉnh khoảng cách tâm lý - xã hội, và thực tế này đã trở thành lý do quan trọng trong việc sử dụng mạng thông tin và viễn thông. Internet và các công nghệ thông tin tạo cơ hội tuyệt vời trong công tác phòng ngừa lạm dụng ma túy và điều trị nghiện, ngay cả khi cần đến sự giúp đỡ các hội nhóm, tổ chức xã hội. Với sự trợ giúp của công nghệ, con người có thể chủ động tham gia vào công tác phòng ngừa lạm dụng ma túy, chất kích thích gây nghiện. Thực tế ảo là mô hình được kỳ vọng nhất của công nghệ viễn thông. Một mặt, nó là một công cụ tuyệt vời để phòng ngừa, giáo dục và điều trị; Mặt khác, nó là mô hình trực quan nhất, mô phỏng những gì xảy ra trong thực tế. Trong số các quốc gia châu Âu, nơi mà việc sử dụng công nghệ bưu chính viễn thông trong lĩnh vực ma túy đã đạt được thành công đáng kể, Phần Lan là một ví dụ đáng học hỏi. Các phương pháp phòng ngừa lạm dung ma túy và chất gây nghiện sử dụng công nghệ Internet, hội nghị truyền hình và các ứng dụng trên điện thoại được phát triển tại Trung tâm Khoa học Phần Lan "Quỹ A-Clinic". Máy chủ chính "AddiktionLink" được tạo ra vào năm 1996. Trang web bao gồm một ngân hàng dữ liệu, các diễn đàn thảo luận, các bài kiểm tra và hướng dẫn người dùng tự đánh giá, các dịch vụ tư vấn, và một chuyên mục riêng dành cho phụ huynh, người trong gia đình, cha mẹ, và có chuyên mục dành cho người nước ngoài...

Cổng thông tin Phần Lan www.apua.info, trang web chuyên tư vấn và xử lý các vấn đề tâm lý, tình trạng khủng hoảng, được kết hợp với 15 cơ sở y tế, phòng khám sức khoẻ tâm thần, các cơ sở điều trị, cai nghiện ma túy và các tổ chức giải quyết vấn đề phúc lợi cho trẻ em và tư vấn, giải quyết các vấn đề về bạo lực gia đình. Ưu điểm chính của cổng thông tin này, bằng cách kết hợp nhiều lĩnh vực tâm lý, xã hội liên quan, giúp người sử dụng dễ dàng tìm được sự giúp đỡ cần thiết, phù hợp và được gợi ý tới các dịch vụ tương ứng nhu cầu của các đối tượng khác nhau. Đồng thời, các hình thức hỗ trợ đa dạng, thuận tiện khi được cung cấp chỉ thông qua một kênh duy nhất. Trang thông tin tích hợp các dịch vụ này hứa hẹn sẽ trở thành một cổng tra cứu tổng hợp, hữu ích, thu hút người dùng trong lĩnh vực trợ giúp xã hội và chăm sóc sức khoẻ tại Phần Lan.

Dịch vụ «AddictionLink» nhận giải thưởng Phần Lan cho bài viết tốt nhất trong lĩnh vực nâng cao sức khỏe vào năm 1999 và được chọn là một trong những đề cử cho giải thưởng châu Âu trong lĩnh vực giáo dục và y tế vào năm 2000. Dịch vụ này đã đã giúp cho những người bệnh, người có vấn đề về lạm dụng ma túy, chất kích thích và các chất gây nghiện dễ dàng trong việc tiếp cận, góp phần làm tăng số lượng ca đăng ký điều trị ngoại trú trong Quỹ A-Clinic.

Một mạng lưới toàn châu Âu "Prevnet", đã phát triển nhiều đề xuất đầy hứa hẹn, đặc biệt liên quan đến việc sử dụng các công nghệ viễn thám trong lĩnh vực nghiên cứu phòng, chống lạm dụng ma túy. Các công nghệ này sẽ được xem xét trong tương lai khi sử dụng bưu chính viễn thông trong việc định vị, đánh dấu, trước hết, tích hợp sử dụng trên điện thoại di động. Thực tế cho thấy dịch vụ bưu chính viễn thông hoàn toàn có thể bổ sung và cải thiện các vấn đề trong quá trình hỗ trợ chăm sóc và điều trị bệnh.

Nhìn lại một thập kỷ kinh nghiệm của các nước châu Âu trong công tác phòng, chống lạm dụng ma túy, các chất kích thích gây nghiện, thư ký thường trực Pompidou, Hội đồng Tập đoàn Châu Âu Chris Lakket nói trong báo cáo "trên các tuyến đường buôn bán ma túy từ Afghanistan" tại một hội nghị quốc tế trong khuôn khổ của chương trình "Big Eight", cho biết: việc phòng ngừa lạm dụng ma túy và các chất gây nghiện sẽ có hiệu quả nếu các chương trình phòng ngừa được dựa trên sự phát triển về lý thuyết khoa học, sử dụng công nghệ thông tin, bao gồm việc đào tạo các kỹ năng xã hội. Để nâng cao hiệu quả của công tác này, cần tiếp cận tới mọi gia đình, huy động nguồn lực cộng đồng, sử dụng các phương tiện truyền thông, thông qua các chương trình đào tạo, hợp tác giữa các đơn vị, cơ quan có liên quan.

Các chuyên gia đề cập đến những khó khăn trong công tác phòng, chống lạm dụng ma túy và các chất kích thích, gây nghiện, sự hợp tác giữa chưa thực sự chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, cùng kỳ vọng quá cao, xa rời thực tế, thời gian triển khai gấp, ngắn nhưng kết quả yêu cầu cao, không phù hợp. Ngoài ra, việc thiếu nguồn lực để triển khai cũng là vấn đề nan giải.

Các điều kiện để hoạt động phòng ngừa ma túy, chất gây nghiện đạt được thành công và có hiệu quả, gồm có:

• Tiếp thu các chương trình ở các nước, điều chỉnh phù hợp với điều kiện hiện tại;

• Tham khảo ý kiến chuyên gia tại địa phương trong quá trình xây dựng kế hoạch triển khai chương trình;

• Kết hợp chặt chẽ, hợp tác toàn diện với các tổ chức, đơn vị có liên quan;

• Huy động sự tham gia của các nhóm nhân lực mục tiêu trong công tác phòng ngừa (đặc biệt ưu tiên đối tượng là thanh, thiếu niên);

• Các chương trình đào tạo, sự kiện truyền thông… phải được thực hiện trong trường học, tại các câu lạc bộ,… góp phần hình thành nên các kỹ năng phong cách sống lành mạnh cho thanh, thiếu niên;

• Tiến hành giám sát và đánh giá hiệu quả, để có biện pháp cải tiến chất lượng cho chương trình phòng, ngừa lạm dụng ma túy và các chất gây nghiện.

Alexey Portnov, Biên tập viên y tế (Hồng Minh trích lược)