Châm cứu và điện châm – Hai phương pháp y học cổ truyền hỗ trợ cai nghiện ma túy nhóm Opiat

Trong lĩnh vực hỗ trợ cai nghiện ma túy, đặc biệt là nhóm chất dạng thuốc phiện (Opiat), châm cứu và điện châm là hai phương pháp được ứng dụng từ lâu trong y học cổ truyền. Cả hai đều dựa trên nguyên lý tác động vào huyệt đạo để điều hòa khí huyết, giảm đau, an thần và hỗ trợ cơ thể vượt qua hội chứng cai. Tuy nhiên, giữa chúng tồn tại những điểm giống và khác nhau đáng chú ý.

Châm cứu – Lịch sử hàng nghìn năm

Châm cứu là phương pháp dùng kim mảnh châm vào các huyệt đạo đã được xác định trên cơ thể để điều trị nhiều loại bệnh. Tư liệu cho thấy, châm cứu đã được thực hành tại Trung Quốc từ khoảng 2500 năm trước Công nguyên.

Nguyên lý của châm cứu dựa trên lý luận kinh lạc – khí huyết của y học phương Đông. Cơ thể con người có hệ thống kinh mạch với 365 huyệt đạo, khi được kích thích sẽ giúp lưu thông khí huyết, cân bằng âm dương, giải tỏa tắc nghẽn năng lượng.

Trong hỗ trợ cai nghiện, châm cứu giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu của hội chứng cai, cải thiện giấc ngủ, ổn định tinh thần và phục hồi chức năng cơ thể.

Điện châm – Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Điện châm xuất hiện tại Trung Quốc vào những năm 1950 như một phương pháp hỗ trợ gây tê trong phẫu thuật, giúp giảm lượng thuốc mê. Về cơ bản, điện châm kết hợp kỹ thuật châm cứu truyền thống với dòng điện xung tần số thấp từ y học hiện đại.

Ứng dụng điện châm trong cai nghiện bắt đầu từ năm 1972 khi bác sĩ Wen tại Hồng Kông nhận thấy việc châm cứu kết hợp điện kích thích tại 4 điểm trên cơ thể và 2 điểm trên tai giúp giảm rõ rệt triệu chứng cai thuốc phiện.

Năm 1985, Tiến sĩ M. Smith (Hoa Kỳ) phát triển phác đồ NADA – châm 5 huyệt ở vành tai (giao cảm, thần môn, thận, phổi, gan) không dùng điện, nhằm giảm triệu chứng cai, hạn chế cơn thèm thuốc và tăng tỷ lệ duy trì điều trị.

Tại Việt Nam, bác sĩ Nguyễn Tài Thu và cộng sự tại Viện Châm cứu Trung ương đã cải tiến máy điện châm từ phiên bản Trung Quốc (1971) và đưa vào ứng dụng từ năm 1982. Từ đó, điện châm không chỉ phục vụ phục hồi chức năng, điều trị liệt, mà từ những năm 1990 đã trở thành một trong những phương pháp hỗ trợ cai nghiện ma túy.

So sánh châm cứu và điện châm trong hỗ trợ cai nghiện Opiat

Điểm giống nhau

• Nguyên lý: Cùng dùng kim châm vào huyệt đạo để kích thích hệ thần kinh, mạch máu, nội tiết.

• Tác dụng: Giảm đau, an thần, điều hòa cơ thể, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý và cai nghiện.

• Điều kiện thực hiện: Cần kỹ thuật viên/bác sĩ y học cổ truyền có chuyên môn để đảm bảo an toàn.

Điểm khác nhau

Ưu – nhược điểm

Châm cứu

• Ưu điểm: Dễ thực hiện, không cần máy móc, kỹ thuật linh hoạt.

• Nhược điểm: Kích thích không liên tục, tác dụng giảm đau chậm hơn.

Điện châm

• Ưu điểm: Kích thích ổn định, mạnh và sâu; hiệu quả nhanh trong giảm đau, an thần, hỗ trợ cai nghiện.

• Nhược điểm: Cần máy móc, không phù hợp người có máy tạo nhịp tim hoặc bệnh tim mạch nặng.

Kết hợp điều trị thể chất và tâm lý – Chìa khóa cai nghiện bền vững

Dù châm cứu hay điện châm đều hỗ trợ tốt trong giai đoạn cắt cơn, giúp người nghiện vượt qua triệu chứng khó chịu, nhưng chúng không giải quyết triệt để nguyên nhân gốc rễ dẫn đến việc sử dụng ma túy hay tái nghiện.

Do đó, để đạt hiệu quả lâu dài, cần phối hợp:

• Điều trị thể chất: Thuốc hỗ trợ cắt cơn (Tây y, Đông y), châm cứu, điện châm…

• Hỗ trợ tâm lý – xã hội: Tư vấn, trị liệu tâm lý, quản lý cơn thèm, tránh tác nhân kích thích, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng.

Chỉ khi giải quyết đồng thời sự lệ thuộc về cơ thể và yếu tố tâm lý, nguy cơ tái nghiện mới được giảm thiểu tối đa.

VIỆN PSD